Trong quá trình hoạt động của các hệ thống làm lạnh, khả năng hoạt động hiệu quả hay tạo ra luồng gió lạnh sâu sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố để có thể đánh giá chính xác. Tuy nhiên, việc lựa chọn dòng gas phù hợp chính là yếu tố được ưu tiên hàng đầu. Vậy gas lạnh là gì? Có những loại gas lạnh phổ biến nào trên thị trường hiện nay? Hãy cùng tham khảo chi tiết ngay trong bài viết dưới đây.
Gas lạnh là gì?
Gas lạnh là một loại nhiên liệu lỏng hoạt động trong chu trình làm lạnh tại các hệ thống điều hòa không khí và máy bơm nhiệt. Trong đa số các trường hợp, chúng phải trải qua quá trình chuyển pha lặp đi lặp lại từ thể chất lỏng sang thể chất khí và ngược lại. Gas lạnh hiện đang được quản lý một cách chặt chẽ do có tính độc hại, dễ cháy nổ và có tác động không nhỏ đến sự biến đổi khí hậu.
Lịch sử ra đời gas lạnh là gì?
Những ngày đầu mới được phát minh, máy điều hòa không khí, tủ lạnh hay các thiết bị làm mát đều sử dụng các loại nhiên liệu dạng khí có tính chất độc hại và dễ cháy nổ. Chẳng hạn như: amoniac, methyl chloride, sulfur dioxide hoặc propan. Một khi bị rò rỉ, những chất hóa học kể trên có thể dẫn đến tai nạn chết người.
Năm 1928, Thomas Midgley Jr. đã chế tạo ra khí chlorofluorocarbon không bắt lửa và không độc hại đầu tiên – CFC Freon (R12). Sau đó, các phương pháp tổng hợp tốt hơn dần dần được khám phá. Các CFC lúc bấy giờ như R11, R12, R123 và R502 đã thống trị trên thị trường nhiên liệu. Chúng nhanh chóng được sử dụng một cách rộng rãi với nhiều ưu điểm như hiệu suất, tính an toàn và sự bền vững cao.
Đến những năm 1970, khi các nghiên cứu xung quanh vấn đề môi trường được quan tâm nhiều hơn, các nhà khoa học đã nhận ra rằng các tác nhân lạnh CFC và sau này là HCFC, HFC đã ảnh hưởng trực tiếp đến sự suy giảm tầng ozone của trái đất. Đồng thời, cũng là nguyên nhân hàng đầu gây nên biến đổi khí hậu toàn cầu. Trước những tác động tiêu cực này, nhiều nghị định thư cũng như quy trình quản lý khắt khe đã được ban hành nhằm giảm thiểu hậu quả tối đa do CFC mang đến.
Các loại gas lạnh phổ biến nhất hiện nay
- R11: Là môi chất lạnh không độc hại, không gây cháy nổ và han rỉ đường ống. Chất này có nhiệt độ sôi là 23.8˚C và thường được ứng dụng trong hệ thống làm lạnh tuabin, bơm nhiệt. Tuy nhiên, R11 có ảnh hưởng tiêu cực tới tầng ozone và gây ra hiệu ứng nhà kính. Do đó người ta đang dần được thay thế bởi R123.
- R12: Là chất hóa học không màu có mùi thơm nhẹ. R12 sôi ở nhiệt độ -30˚C và các tính chất cũng tương tự như R11 nhưng không hòa tan với nước. Do đó, loại gas này thường dẫn tới bị tắc van tiết. Ứng dụng nạp trong hệ thống tủ lạnh và máy điều hòa không khí.
- R22: Là loại môi chất không màu và mùi thơm nhẹ. Nhiệt độ sôi là -40˚C. R22 có áp suất làm việc cao, gây tác động nhỏ đến với môi trường và hiện nay vẫn được sử dụng trong các hệ thống lạnh.
- R134: Môi chất lạnh này sôi ở nhiệt độ -27˚C. Có tính nhiệt lạnh không cao và thường sử dụng cho các thiết bị điều hòa trên ô tô. Tuy nhiên, hiện nay cũng khá hạn chế dùng loại môi chất này do những tác hại của nó đem lại.
- Ngoài ra còn nhiều loại gas lạnh phổ biến khác như: gas lanh r507a, R401A, R410B, R502, R409B,…
Lưu ý khi chọn gas lạnh
Gas lạnh được sử dụng trong các hệ thống lạnh cần phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản sau:
Tính chất hóa học
- Môi chất làm lạnh cần có độ bền vững về mặt hóa học trong phạm vi áp suất và nhiệt độ làm việc nhất định. Không được phân hủy và không được polyme hóa.
- Môi chất phải trơ và không ăn mòn các vật liệu chế tạo máy, dầu bôi trơn, oxy trong không khí cũng như hơi ẩm.
- Đảm bảo an toàn, không dễ cháy dễ nổ.
Tính chất lý học
- Áp suất ngưng tụ không được quá cao. Khi áp suất ngưng tụ quá cao thì độ bền chi tiết yêu cầu là rất lớn, vách thiết bị dày sẽ dễ rò rỉ gas lạnh.
- Áp suất bay hơi không được quá nhỏ. Yêu cầu phải lớn hơn áp suất khí quyển để hệ thống không bị chân không. Đồng thời hạn chế lọt không khí bên ngoài vào hệ thống.
- Nhiệt độ đông đặc phải thấp hơn nhiều so với nhiệt độ bay hơi. Nhiệt độ tới hạn phải cao hơn nhiều so với nhiệt độ ngưng tụ.
- Nhiệt ẩn hóa hơi (r) và nhiệt dung riêng (c) của môi chất lỏng càng lớn càng tốt. Bởi khi nhiệt ẩn hóa hơi càng lớn thì lượng môi chất tuần hoàn trong hệ thống sẽ càng nhỏ, năng suất lạnh riêng càng lớn.
- Độ nhớt động học càng nhỏ càng tốt, giúp giảm tổn thất áp suất trên đường ống và hệ thống cửa van.
- Hệ số tỏa nhiệt và hệ số dẫn nhiệt càng lớn càng tốt.
- Môi chất hòa tan dầu hoàn toàn có ưu điểm rõ rệt hơn so với loại môi chất không hòa tan hoặc hòa tan một phần vì quá trình bôi trơn diễn ra tốt hơn.
- Không được dẫn điện để có khả năng sử dụng cho đa dạng máy nén kín và nửa kín.
Tính chất sinh lý
- Gas lạnh không độc hại đối với người và cơ thể sống nói chung. Không gây phản ứng với cơ quan hô hấp, đồng thời, không tạo lớp khí độc khi tiếp xúc với lửa hàn và vật liệu chế tạo máy.
- Gas lạnh cần phải có mùi đặc trưng để dễ dàng phát hiện khi bị rò rỉ. Có thể pha thêm chất tạo mùi vào môi chất lạnh nếu loại chất đó không ảnh hưởng đến chu trình hoạt động máy lạnh.
- Gas lạnh không được ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng sản phẩm bảo quản.
Tính kinh tế
- Giá thành phải hạ nhưng vẫn phải đảm bảo độ tinh khiết phải đạt yêu cầu.
- Dễ kiếm, nói theo cách khác là nên lựa chọn gas lạnh sản xuất công nghiệp, được vận chuyển và bảo quản dễ dàng.
Nhìn chung, không có môi chất lạnh lý tưởng nào có thể đáp ứng đầy đủ các nhu cầu đã nêu trên. Chỉ có thể tìm được một gas lạnh lý tưởng đáp ứng ít hay nhiều những yêu cầu đó. Xét vào từng trường hợp ứng dụng mà có thể chọn loại môi chất này hoặc môi chất kia sao cho ưu điểm của nó được phát huy cao nhất và nhược điểm được hạn chế đến mức thấp nhất.
Trên đây là những thông tin xung quanh câu hỏi “Gas lạnh là gì?” cũng như một số loại gas lạnh phổ biến trên thị trường hiện nay. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc câu hỏi nào cần được giải đáp, hãy để lại câu hỏi ở dưới phần bình luận. Chúng tôi sẽ trả lời câu hỏi của bạn trong thời gian sớm nhất. Nếu bạn có nhu cầu mua ga lạnh hãy liên hệ
- Địa chỉ: 76A1 Nguyên Hồng, Phường 1, Quận Gò Vấp, TP.HCM
- Điện thoại: 0918 25 25 38
- Website: https://vattunganhlanh.vn