Chiến lược kinh doanh cung cấp hướng dẫn cho các quyết định quản lý. Chiến lược này rất quan trọng cho sự thành công của một tổ chức và hoàn toàn cần thiết trước khi sản xuất và phân phối hàng hóa/dịch vụ. Vậy chiến lược kinh doanh là gì? Vui lòng theo dõi bài viết dưới đây nhé.
Chiến lược kinh doanh là gì?
Theo KJC, chiến lược kinh doanh là một kế hoạch dài hạn, toàn diện của một công ty, giúp quản lý các hoạt động kinh doanh để đạt được các mục tiêu đã đề ra. Về cơ bản, nó giống như một cái nhìn tổng quan dài hạn về đích đến của một tổ chức, bao gồm các quyết định chiến lược và chiến thuật mà công ty phải đưa ra để đạt được các mục tiêu dài hạn.
Chiến lược kinh doanh này sẽ đóng vai trò như một khuôn khổ hoạt động, giúp các phòng ban/đơn vị trong công ty phối hợp làm việc và đảm bảo mọi quyết định đều hỗ trợ cho định hướng chung của tổ chức. Đây là điều kiện để công ty gia tăng lợi thế cạnh tranh trên thị trường và đạt được hiệu quả kinh doanh tối ưu nhất.
Vai trò quan trọng của chiến lược kinh doanh
Theo như những người quan tâm đến Liên Minh KJC cho biết, xây dựng chiến lược kinh doanh không phải là một nhiệm vụ khó khăn, nhưng là một quá trình đòi hỏi thời gian và sự tập trung cao độ. Các nhà quản lý nên ưu tiên chiến lược kinh doanh vì nó đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của công ty:
- Giúp các công ty thông báo kế hoạch phát triển của mình trong cả ngắn hạn và dài hạn thông qua phân tích thị trường và báo cáo dự báo.
- Giúp doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng với những biến động của thị trường, đảm bảo hoạt động trơn tru, ổn định và phát triển đúng hướng.
- Hỗ trợ các công ty trong việc sử dụng và quản lý nguồn nhân lực, dẫn dắt mọi người hướng tới mục tiêu chung, kết nối và đoàn kết xung quanh mục tiêu dài hạn.
- Nắm bắt cơ hội và lập kế hoạch kỹ lưỡng để giải quyết các vấn đề và rủi ro có thể phát sinh trong tương lai.
- Xây dựng kế hoạch kinh doanh phù hợp cho công ty và xác định rõ mục tiêu của công ty. Giúp nhân viên và tổ chức hiểu rõ họ muốn đi đến đâu và cần làm gì để đạt được mục tiêu.
Các thành phần của chiến lược kinh doanh
Mục tiêu chiến lược
Bất kỳ chiến lược kinh doanh nào cũng phải bắt đầu bằng việc xác định mục tiêu chiến lược – kỳ vọng của công ty mà chiến lược kinh doanh hướng đến. Mục tiêu chiến lược đóng vai trò chủ đạo trong hoạt động của công ty, do đó, các mục tiêu phải cụ thể, có thể đo lường được và có thời hạn rõ ràng.
Trên thực tế, việc lựa chọn nhóm khách hàng mục tiêu có ảnh hưởng lớn đến quy trình và kết quả cuối cùng của công ty. Nếu mục tiêu chiến lược là lợi nhuận cao, công ty sẽ tập trung phục vụ nhóm khách hàng/phân khúc thị trường mang lại lợi nhuận cao với sản phẩm chất lượng, giá trị gia tăng cao và hiệu quả chi phí vượt trội. Nếu mục tiêu chiến lược là tăng trưởng, công ty nên đa dạng hóa các dòng sản phẩm và thu hút khách hàng ở nhiều phân khúc thị trường.
Phạm vi chiến lược
Các công ty phải thiết lập phạm vi chiến lược, tức là giới hạn về khách hàng mục tiêu, sản phẩm, khu vực địa lý và chuỗi giá trị ngành. Vì một công ty không thể đáp ứng tất cả nhu cầu của tất cả các phân khúc thị trường, họ phải phân bổ và phân tán nguồn lực. Khi phạm vi chiến lược bị giới hạn, các công ty có thể tập trung và nỗ lực hết mình để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Phạm vi chiến lược không nhất thiết phải mô tả chi tiết những gì công ty làm, nhưng cần được truyền đạt rõ ràng đến nhân viên để họ biết những gì họ không được làm. Ví dụ, thuốc lá không được bán cho người dưới 18 tuổi. Điều này rất quan trọng để tiết kiệm thời gian và nguồn lực.
Giá trị khách hàng
Các công ty cần xác định khách hàng mục tiêu thực sự mong đợi và coi trọng điều gì. Do đó, họ cần xây dựng một bản đồ giá trị khách hàng thể hiện sự kết hợp các yếu tố mà khách hàng mục tiêu sẵn sàng chi trả để mua sản phẩm/dịch vụ của công ty.
Lợi thế cạnh tranh của một công ty là sự kết hợp của nhiều giá trị, nhưng trong số đó phải có một vài giá trị nổi bật gây ấn tượng mạnh mẽ với khách hàng. Việc xác định và tạo ra giá trị khách hàng và lợi thế cạnh tranh là vấn đề cốt lõi trong chiến lược kinh doanh.
Hệ thống hoạt động chiến lược
Một chiến lược kinh doanh hiệu quả phải trả lời được câu hỏi: Làm thế nào một công ty có thể đạt được lợi thế cạnh tranh? Nghĩa là, công ty phải tìm ra cách thức mang lại những giá trị khác biệt cho khách hàng mục tiêu.
Để mang lại giá trị mà khách hàng mong muốn, các nhà quản lý phải thiết lập một hệ thống hoạt động hướng đến việc tạo ra giá trị vượt trội cho khách hàng. Điều quan trọng là phải đảm bảo tính tương thích giữa các hoạt động và tạo ra giá trị gia tăng cho công ty.
Năng lực cốt lõi
Trong cơ cấu tổ chức, công ty phải xác định năng lực cốt lõi nào trực tiếp góp phần tạo nên lợi thế cạnh tranh. Đó là khả năng thực hiện các hoạt động tốt hơn đối thủ cạnh tranh về chất lượng và hiệu suất. Năng lực cốt lõi cho phép công ty cạnh tranh hiệu quả và đa dạng hóa sản phẩm/dịch vụ.
Nguyên tắc xây dựng chiến lược kinh doanh
Nghiên cứu và hiểu thị trường
Trước khi xây dựng chiến lược kinh doanh, doanh nghiệp cần hiểu rõ thị trường và lĩnh vực mình đang hoạt động. Mỗi thị trường đều có những đặc điểm và tính chất riêng ảnh hưởng đến việc xác định và xây dựng chiến lược kinh doanh.
Bằng cách nghiên cứu và thấu hiểu thị trường, các công ty có thể hình thành tư duy chiến lược hiệu quả. Một chiến lược kinh doanh đúng đắn sẽ quyết định sự phát triển tương lai của công ty.
Xác định khách hàng mục tiêu
Việc xác định đúng nhóm mục tiêu giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh chính xác và hiệu quả hơn. Nguyên tắc này không chỉ tăng sức mua mà còn giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí truyền thông và tiếp thị.
Cạnh tranh vì lợi nhuận
Mục tiêu cuối cùng của việc tạo ra lợi thế cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu khách hàng là tăng lợi nhuận và vị thế của thương hiệu trên thị trường. Chiến lược kinh doanh phải tạo ra lợi thế cạnh tranh lành mạnh, không dùng thủ đoạn để chơi xấu đối thủ. Hoạt động kinh doanh, ngoài việc phát triển và chiếm lĩnh thị trường, còn phải tạo ra lợi nhuận để duy trì thị trường.
Cạnh tranh để trở nên khác biệt
Cạnh tranh để trở nên khác biệt nghĩa là tìm ra những chiến lược kinh doanh độc đáo và tránh những bước đi của đối thủ cạnh tranh. Khi xây dựng được những chiến lược khác biệt, các công ty sẽ dễ dàng tiếp cận một thị trường màu mỡ hơn rất nhiều.
Thay đổi để phù hợp
Thay đổi là cách các công ty có thể kéo dài vòng đời sản phẩm, tạo cơ hội phát triển cùng xu hướng và thị trường hiện tại. Nếu không thay đổi, các công ty sẽ chỉ dậm chân tại chỗ.
Ngày nay, thị trường đang thay đổi từng ngày, nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng ngày càng cao, công nghệ mới và đối thủ cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ. Do đó, các công ty phải linh hoạt và nhanh nhạy để nắm bắt các xu hướng mới và điều chỉnh chúng cho phù hợp với mô hình kinh doanh của mình.
Tư duy hệ thống
Để hình thành tư duy hệ thống, dữ liệu chính xác để đánh giá thị trường, xu hướng, nhóm mục tiêu,… Đánh giá không phải lúc nào cũng chính xác, do đó dữ liệu thực tế là cơ sở để xây dựng những đánh giá khoa học hơn.
Bằng cách hình thành tư duy hệ thống, các công ty có thể đưa ra những giả định về sự phát triển của công ty. Do đó, nguyên tắc này cũng góp phần tạo nên chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn cho công ty.
Học cách nói không
Một khi các công ty đã nghiên cứu, tìm hiểu, thấu hiểu thị trường và khách hàng, đồng thời xây dựng các giá trị cốt lõi, họ cũng phải nói “không” với một số vấn đề nhất định. Trong chiến lược kinh doanh, việc xác định những gì nên làm và không nên làm cũng là một nguyên tắc rất quan trọng. Ví dụ, sản phẩm dành cho người lớn không nên bán cho trẻ vị thành niên.
Cách xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả
Xây dựng chiến lược kinh doanh đòi hỏi sự phân tích kỹ lưỡng và lập kế hoạch chi tiết. Dưới đây là các bước cơ bản:
- Phân tích môi trường kinh doanh:
- Phân tích nội bộ: Đánh giá điểm mạnh (ví dụ: đội ngũ nhân sự giỏi) và điểm yếu (ví dụ: thiếu vốn) của doanh nghiệp.
- Phân tích bên ngoài: Sử dụng mô hình SWOT hoặc PESTEL để đánh giá cơ hội (như xu hướng tiêu dùng xanh) và thách thức (như cạnh tranh giá).
- Ví dụ: Một quán cà phê tại Hà Nội có thể phân tích nhu cầu về không gian làm việc chung để phát triển mô hình coworking café.
- Xác định mục tiêu cụ thể:
- Mục tiêu cần theo mô hình SMART (Cụ thể, Đo lường được, Khả thi, Liên quan, Có thời hạn). Ví dụ: “Tăng doanh thu 30% trong 12 tháng bằng cách mở rộng kênh bán hàng online”.
- Lựa chọn chiến lược phù hợp:
- Dựa trên phân tích, chọn chiến lược phù hợp với nguồn lực và thị trường. Ví dụ: Một startup mỹ phẩm có thể chọn chiến lược tập trung vào phân khúc khách hàng trẻ qua mạng xã hội.
- Lập kế hoạch hành động:
- Chia nhỏ chiến lược thành các nhiệm vụ cụ thể, như phát triển sản phẩm mới, đầu tư vào quảng cáo, hoặc đào tạo nhân viên.
- Ví dụ: Để dẫn đầu về chi phí, một công ty thực phẩm có thể đầu tư vào dây chuyền sản xuất tự động để giảm giá thành.
- Theo dõi và đánh giá:
- Sử dụng các chỉ số KPI (doanh thu, thị phần, mức độ hài lòng khách hàng) để đo lường hiệu quả chiến lược.
- Điều chỉnh chiến lược nếu cần, dựa trên dữ liệu thực tế. Ví dụ: Nếu quảng cáo trên TikTok không hiệu quả, chuyển sang Instagram.
Mẹo xây dựng và áp dụng chiến lược kinh doanh
- Nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng: Sử dụng khảo sát, phỏng vấn khách hàng hoặc công cụ như Google Trends để hiểu nhu cầu thị trường. Ví dụ: Shopee nghiên cứu thói quen mua sắm online để tung các chương trình flash sale.
- Tập trung vào khách hàng: Xây dựng chiến lược dựa trên nhu cầu và mong muốn của khách hàng. Ví dụ: Thế Giới Di Động cung cấp dịch vụ trả góp 0% để thu hút khách hàng trẻ.
- Đầu tư vào công nghệ: Sử dụng công nghệ như CRM (Salesforce), ERP hoặc AI để tối ưu hóa quy trình và phân tích dữ liệu.
- Xây dựng đội ngũ mạnh: Đào tạo nhân viên để hiểu và thực hiện chiến lược. Ví dụ: FPT tổ chức các khóa học về chuyển đổi số cho nhân viên.
- Linh hoạt và sáng tạo: Sẵn sàng thay đổi chiến lược khi thị trường biến động. Ví dụ: Trong đại dịch COVID-19, nhiều nhà hàng chuyển sang bán hàng online để duy trì doanh thu.
Lưu ý về việc thực hiện chiến lược kinh doanh
Tập trung vào dòng tiền
Nền kinh tế vĩ mô phức tạp, đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ và kỳ vọng của khách hàng cao. Do đó, các công ty phải tập trung vào dòng tiền, tối ưu hóa hoạt động để tiết kiệm chi phí và luôn có quỹ dự phòng để phòng ngừa rủi ro có thể xảy ra.
Thực hiện chiến lược từ một thị trường ngách
Khi các công ty thực hiện chiến lược thị trường ngách, họ có thể tiết kiệm được một khoản tiền lớn nếu:
- Cung cấp các sản phẩm độc đáo giải quyết “vấn đề khó khăn” của một nhóm nhỏ khách hàng
- Hiểu được nhu cầu và “điểm khó khăn” cụ thể của từng nhóm khách hàng nhỏ
- Truyền tải đúng thông điệp
Phân tích đối thủ cạnh tranh một cách rõ ràng
Như đã phân tích nhiều lần trước đây, đối thủ cạnh tranh là yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến chiến lược kinh doanh của công ty. Do đó, việc phân tích và tìm hiểu kỹ lưỡng về đối thủ cạnh tranh sẽ là cơ hội để các nhà quản lý xây dựng chiến lược và chiến thuật phù hợp và hiệu quả.
Lắng nghe phản hồi của khách hàng
Để chiến lược kinh doanh được hoàn thiện và triển khai hiệu quả, các công ty phải lắng nghe phản hồi của khách hàng bằng cách thu thập ý kiến của họ để điều chỉnh kế hoạch và sản phẩm sao cho phù hợp nhất.
Thích nghi với sự thay đổi
Trong chiến lược kinh doanh, cần phải chuẩn bị và áp dụng các kế hoạch dự phòng để điều chỉnh một số hoạt động cho phù hợp với tình hình thị trường hiện tại.
Ứng dụng khoa học công nghệ mới
Công nghệ ngày càng ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống và hoạt động thường ngày của con người và xã hội. Do đó, việc ứng dụng khoa học công nghệ mới, chẳng hạn như phần mềm quản lý, công cụ bán hàng, ứng dụng, v.v., vào quy trình kinh doanh là vô cùng quan trọng.
Chiến lược kinh doanh là gì? Chiến lược kinh doanh liên tục thay đổi để phù hợp với kỳ vọng của người tiêu dùng và điều kiện thị trường. Do đó, các nhà lãnh đạo phải liên tục nâng cao kiến thức để xây dựng và triển khai một chiến lược hiệu quả. Xây dựng chiến lược kinh doanh không đồng nghĩa với việc công ty sẽ thành công. Tuy nhiên, nó cho phép công ty chia sẻ tầm nhìn và mục tiêu của tổ chức với nhân viên. Và nếu được triển khai đúng cách, chiến lược sẽ góp phần vào sự thành công của tổ chức.